Fehokotakiʻanga ʻo e Halá mo e Ngaahi Fakalahi

Tikenisoni St. Sio Mauka .
“...fakahoko ha ngaahi hala hū/hala lahi ange ki he ngaahi me’a fakatu’upakē, si’isi’i ange ‘a e femo’uekina mo e ngaahi hala kehe ‘i ha hoko ha fakatu’utāmaki.”
Quote 'a e komiuniti mei he Savea Fakaakeake 'o e Palani Taimi Loloa
Taumuʻa
Kuo vakaiʻi ʻe he Potungāue Tāmate Afí ʻi Maui ʻa e feituʻu ʻoku uesia ai ʻe he vela ʻo e vaotaá pea fakapapauʻi ʻoku ʻi ai ha ngaahi hala ʻoku fie maʻu ke fakaleleiʻi pe fakafehokotaki ke fakafaingofuaʻi ʻa e malu ʻa e kakaí ʻi he kahaʻú. Kuo fakahoko foki ‘e he Kau ‘Enisinia ‘a e Kau Tau ‘a ‘Amelika (USACE) ha sipinga ‘o e LifeSim ke vakai’i ‘a e ngaahi tu’unga ‘oku lolotonga ‘i ai mo e ngaahi founga fetukutuku pea fakapapau’i ‘a ‘enau ola lelei. Ko e ola ‘o e ongo feinga ko hono ‘ilo’i ‘o e ngaahi hala ‘i he ngaahi kaunga’api ‘oku uesia ‘a ia ‘e ma’u ‘aonga mei he fakalahi ‘o e fehokotaki’anga ke fakalelei’i ‘a e malava ke fetukutuku. Kuo ‘ilo’i mo fakamu’omu’a ‘a e poloseki ko ‘eni ko ha poloseki mahu’inga ki he malu ‘o e kakai ‘oku fiema’u ke laka ki mu’a ‘i loto ‘i he ngaahi feitu’u ‘oku uesia ‘e he vela ke poupou’i ‘a e fetukutuku mei he fakatamaki. Te ne ‘omai ‘a e fehokotaki’anga ‘oku fiema’u, ingress mo e egress ki he ngaahi kaunga’api ‘oku uesia.
Fakamatala ki he Poloseki
‘E ‘oatu ‘e he poloseki ko ‘eni ‘a e ngaahi fehokotaki’anga ‘oku fiema’u ki he fetukutuku ‘o e vela ‘i he ngaahi hala kehekehe ke poupou’i lelei ange mo fakafaingofua’i ‘a e malu ‘a e kakai ‘i he kaha’u. ‘E kau ai ha founga fakahokohoko ‘a ia ‘e fiema’u ai ke ma’u ‘a e kelekele mo e fakalelei’i ‘o e ngaahi hala ki he ngaahi feitu’u kehekehe kuo ‘ilo’i ‘a ia ‘oku ‘ikai ke fakakakato ‘e he ngaahi hala ‘a e ngaahi lao ki he afi lolotonga, ‘oku ‘ikai ke tu’unga lelei ‘a e ngaahi hala ‘oku ‘ikai ke ‘i ai ha ngaahi hala pea ‘oku ‘ikai ke ‘i ai ha ngaahi fehokotaki’anga. Ko e ngaahi hala 'oku kau ki ai ko e:
- Fakafehokotaki Hala Aki
- Fakafehokotaki Hala Papalaua ki Aki
- Hala Kaakolu ki he Hala Lahaina Bypass .
- Kanakea Loop ki he Hala Lahainaluna .
- Fakalahi Hala Kuhua ki Komo Mai .
- Fakalahi ʻo e Hala Tikenisoní
- N. Feitu'u Hakau ki he Hala Lahaina .
Ngaahi Fakafehokotaki'anga 'o Wahikuli ki he Hala Cane Haul/ Hala Greenway 'o Maui Hihifo:
- Hala Fleming
- Hala Wahikuli .
- Hala Malanai

Fehokotakiʻanga ʻo e Halá mo e Ngaahi Fakalahi
Ngaahi Fefakafalala'aki mo e Ngaahi Faka'ilonga 'o e Hala .
‘Oku fiema’u ‘a e ma’u kelekele ki he totonu ‘o e hala, sivi ‘o e ‘atakai mo e fakangofua langa.
Ngaahi Sitepu Hoko
- Ko ha Palani Lahi ki he Ngaahi Ngaue Lalahi mo e Hala .
- Malu'i 'o e totonu 'o e hala
- Ko e ma'u kelekele mo e ngaahi vahevahe si'isi'i .
- Teuteu ha sivi 'o e 'atakai mo e ngaahi tohi langa .
- Maʻu ha ngaahi ngofua langa .
- Faka'ilo ki he bid mo e langa .
Ngaahi Fakafo'ou Fakamuimuitaha
Lahaina Royal Complex Master Plan
The County of Maui Department of ʻŌiwi Resources is currently working with Group 70 International, Inc. (G70) to develop the Lahaina Royal Complex Master Plan. The project scope includes hydrology and water policy; wildfire resiliency and risk planning; biological and ecological assessment; cultural landscape architecture; community engagement protocol; transportation circulation planning; topographical survey; cultural and archaeological studies; soils and geotechnical studies; and boundary mapping.
ʻOatu hoʻo ngaahi fakakaukau ki he palani ʻo e Palani Ngāué ʻi he ʻinitanetí, ʻi he meilí pe ʻi he ʻao fakafoʻituitui ʻi he Senitā Maʻuʻanga Tokoni ʻa Lahaina pe Senitā Ngāue Tokoni & Tokoni ʻa Kākoʻo Maui.
Fetu'utaki
Fakaikiiki 'o e Poloseki
Fakafuofua ki he Fakamole:
>$10 Miliona
Ngaahi Ma'u'anga Pa'anga 'oku 'i ai:
Vahefonua Maui – $5 Miliona
Taki ʻo e Poloseki:
Potungaue Ngaue Fakapule'anga 'a e Vahefonua
Ngaahi Maʻuʻanga Paʻanga ʻe Lava ke Maʻu:
Polokalama Toe Fakafehokotaki ‘o e Ngaahi Kolo mo e Ngaahi Kaunga’api (RCN)
Ngaahi Hoa Ngāue ʻo e Poloseki:
- Potungaue Tamate Afi mo e Malu 'a e Kakai 'o e Vahefonua
- Potungāue Puleʻi Fakavavevave ʻo Maui
- Potungaue Fefononga'aki 'a e Siteiti
Fakafe'unga'i mo e Palani Fakakomiuniti 'o Maui Hihifo (WMCP)
- Taumu'a 2.1 Ngaahi sisitemi mateuteu mo fefeka
- Taumu'a 2.2 Ko ha netiueka fefononga'aki kakato, palanisi, mo fehokotaki .
- Ngaue 1.22 Faka'ilonga'i ha ngaahi hala fetukutuku fakavavevave kehe ke a'u ki West Maui mo e ngaahi feitu'u mavahe .
- Ngāue 1.27 ‘Ilo‘i mo fakahoko ‘a e ngaahi fakalelei malu‘i totonu ‘o hangē ko e ngaahi pule‘i ‘o e fefononga‘akí ke fakalelei‘i ‘a hono ngāue‘aki ‘o e Halalahi Kahekili mo e Halalahi Honoapi‘ilani ko e ngaahi hala kehe ia ki West Maui lolotonga ‘a e taimi fakatu‘utāmakí .